Κατά μια αρχαία υπόθεση οι «Πέρσες» του Αισχύλου παραστάθηκαν οκτώ χρόνια μετά την ναυμαχία της Σαλαμίνας. Το 472 π.χ. ( Δραματικοί αγώνες των Μεγάλων Διονυσίων, έλαβαν δε το πρώτο βραβείο). Τότε ο Αισχύλος κόντευε τα πενήντα του χρόνια.

Έτσι λοιπόν η Τραγωδία « Πέρσες» (είναι το δεύτερο δράμα τετραλογίας που αποτελείτο από τις Τραγωδίες «Φινεύς, « Πέρσαι», « Γλαύκος Ποτνιεύς», και το σατυρικό δράμα « Προμηθεύς Πυρκαεύς»)θεωρείται το παλαιότερο σωζόμενο έργο της Ελληνικής γραμματείας σε παγκόσμια δραματουργικό επίπεδο.

Κατά τους μελετητές, « ο Αισχύλος είχε στην διάθεσή του, σύμφωνα με τις θεατρικές συμβάσεις της εποχής, δυο μόνο υποκριτές για όλους τους ρόλους και έναν δωδεκαμελή χορό» (από σημείωμα του καθηγητή Σταύρου Τσιτσιρίδη στο πρόγραμμα της παράστασης).

Αν, τότε υποκρινόταν μια παράσταση κατ’ αυτή την σύμβαση, στις μέρες μας η θεατρική παρουσίαση μιας Αρχαίας Τραγωδίας ( η Κωμωδίας) σαφώς έχει διαφοροποιηθεί.

Ηπαράσταση των «Περσών» που παρακολουθήσαμε στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου δεν μας επέτρεψε να την χαρακτηρίσουμε προβλεπόμενη.

Δεν μας επέτρεψε να την χαρακτηρίσουμε παράσταση εντυπωσιασμού.

Γιατί απλούστατα κινήθηκε σε αυτά τα ευπρεπή όρια που πρέπει να τηρούνται αν οι συντελεστές της βέβαια, έχουν ως γνώμονα τον σεβασμό στον δημιουργό της, στο κείμενο του Αρχαίου ποιητή, και στον τρόπο που «επιβάλλεται» να παριστάνεται ένα τέτοιου φιλολογικού και ποιητικού εύρους κείμενο όπως αυτό των Περσών.

Και βέβαια πρέπει να σέβεσαι κατ’ αρχήν τον εαυτό σου και τον θεατρικό χώρο που σε αυτόν ανήκεις και λειτουργείς. Ο σκηνοθέτης της παράστασης που με προσήλωση είδαμε ανήκει σε αυτή την κατηγορία των ανθρώπων του χώρου που και μόρφωση έχει, η καταγωγή του είναι άξια αναφοράς, επίμονος είναι και η αγάπη του για την ποίηση τον έχει κάνει να βρίσκει ατραπούς, αν και επίπονους, ενίοτε, για να μπορεί πλέον να χαρακτηρίζεται ως ένας ιδιαίτερος ηθοποιός και ως σκηνοθέτης υπεύθυνα «προκλητικός».

Ο Δημήτρης Λιγνάδης δεν σκηνοθέτησε τους Πέρσες του Αισχύλου για να εντυπωσιάσει. Ακολούθησε τον δύσκολο δρόμο της κατανόησης από τους θεατές, του κειμένου του « σκηνοθέτη και θεολόγου Αισχύλου» ( κατά τον Karl Reinhardt), των διαχρονικών, όπως αποδεικνύεται μηνυμάτων της συγκεκριμένης Τραγωδίας περί ματαιοδοξίας, ισχυρογνωμοσύνης, προσβολής προς τα θεία ( όπως τα ερμηνεύει η πιστεύει σε αυτά ο καθένας), υπεροψίας, υπερβατικότητας.

Ο Δημήτρης Λιγνάδης ακολουθώντας την τεκμηριωμένη μετάφραση και εις βάθος μελέτη του αρχαίου κειμένου του Θεόδωρου Στεφανόπουλου ( και πόσο σωστά επισημαίνει ο ίδιος (… θέλησα να κατανοήσω ακριβέστερα το «λαβωμένο από τις περιπέτειες της παράδοσης» κείμενο τόσο σε επίπεδο συμφραζομένων όσο και σε επίπεδο δομής περιεχομένου, μετρικής συγκρότησης, ύφους και θεατρικής υφής…) μας παρουσίασε μια παράσταση με σύγχρονή δομή μεν αλλά και με την ξεχασμένη παλιά αξιοσύνη των παρόμοιων θεατρικών προσεγγίσεων της Αρχαίας Τραγωδίας.

Είδαμε όλη την δύναμη του ποιητικού κειμένου εκφρασμένη χωρίς στόμφο αλλά με ικανή εκφορά του λόγου, με αξιοζήλευτη ορθοφωνική τοποθέτηση από όλους τους ηθοποιούς.( η μετρική διδασκαλία του ίδιου του Θεόδωρου Στεφανόπουλου).

Και δεν θα ήταν πρέπον εκ μέρους μου να ξεχωρίσω κανέναν.

Εξάλλου τι να πεις για την επιβλητική Λυδία Κονιόρδου ως Άτοσσα!!

Πως να ξεχωρίσεις τον «σπαρακτικό» ως αγγελιαφόρο των δεινών της ήττας των Περσών Αργύρη Πανταζάρα!!!

Πως να περιγράψω χωρίς να υποτιμήσω την εμφάνιση, την στεντόρεια εκφορά του καταγγελτικού μονολόγου του Ειδώλου-Δαρείου. Του Νίκου Καραθάνου!!!

Πως να μεταφέρω με γραφόμενα λόγια την εμφάνιση του « καταρρακωμένου» Ξέρξη που

«αψήλωσε ο νους» του… και το πολυπληθές στράτευμα του «έγινον κόνις» (γράφει ο Κάλβος),  όπως τον ερμήνευσε ο Αργύρης Ξάφης!!!

Ο χορός « οι περιλάλητοι πιστοί, των πλουσίων και πολύχρυσων ανακτόρων οι φύλακες», ο τόσο αριστοτεχνικά δεμένος, κινησιολογικά επιβλητικός, χορογραφημένος από τον Κωνσταντίνο Ρήγο, μας έκανε κοινωνούς της οδύνης των γερόντων Περσών κατά την επαναλαμβανόμενη αναγγελία της καταστροφής και τον αφανισμό του στρατεύματος .Με εκείνα δε, τα κοντάρια! Το σημειολογικό εύρημα (όσο και πρακτικό) που κραδαίνουν  οι ερμηνευτές (και για την  απαιτούμενη απόσταση μεταξύ τους), να κινούνται ως έμβια όντα από τους ίδιους σαν μια χορογραφία απελπισίας και.. όταν στην εκάστοτε αποχώρηση τους, τα σέρνουν στην ορχήστρα, αυτά να δημιουργούν ένα ήχο αλλόκοτο, μα και μελωδικό που όμως ”ψιθύρισε” έντονα την τραγικότητα που ο αφανισμός επιφέρει. Άκουσμα ίδιο με την ψυχική κατάσταση που ξεκινά από τα επιφωνήματα σπαραγμού των γερόντων Περσών για φτάσει μέχρι βαθειά στην γη.

Ο χορός ερμηνεύτηκε από τους…

Βασίλη Αθανασόπουλο, Κωνσταντίνο Γαβαλά, Μιχάλη Θεοφάνους, Σπύρο Κυριαζόπουλο, Αλκιβιάδη Μαγγόνα, Λαέρτη Μαλκώτση, Δημήτρη Παπανικολάου, Γιάννο Περλέγκα, Αλμπέρτο Φάις.

Το σκηνικό της Αλέγιας Παπαγεωργίου αποτελείτο μόνο από στασίδια, αυτά που υπάρχουν στις εκκλησίες τονίζοντας έτσι και το θεολογικό ερμηνευτικό πλαίσιο της Τραγωδίας.

Σημαίνουσας σημασίας οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί της Χριστίνας Θανάσουλα

Σημαντική η μουσική διδασκαλία της έμπειρης Μελίνας Παιονίδου

Όπως και η υποβλητική μουσική σύνθεση του Γιώργου Πούλιου.

Αλλά επιβλητικό ξάφνιασμα αποτέλεσε η παρουσία επί σκηνής του λυράρη Γιώργου Μαυρίδη που με αυτόν ξεκινάει η παράσταση ερμηνεύοντας τραγούδι της τάβλας « Μάνα μ’ στο θάμα που ‘γινε» από το χωριό Κωστί της βόρειας Θράκης, χωριό  Αναστενάρηδων.

Η παράσταση δεν θα είχε την ίδια έντασή, την ίδια πρόκληση αν δεν υπήρχαν τα κοστούμια που σχεδιάστηκαν, που φιλοτεχνήθηκαν από την Εύα Νάθενα.

Έχω ήδη αναφερθεί σε προηγηθείσα σχετική αναφορά μου.

Η έμπνευση, να αναγράφονται ( στο κοστούμι του Ξέρξη, κεντημένα με κλωστή σε χρώμα αιματηρό, με μαύρη κλωστή στα κοστούμια των γερόντων-χορού, όπως κατάσαρκα και το πουκάμισο του Αγγελιαφόρου) αποσπάσματα από το ποιητικό κείμενο, πέρα από πρωτότυπη ( δεν θυμάμαι να έχει ξαναγίνει) λειτουργεί και ως αναπόσπαστο μέρος της δράσης και της εξέλιξης των περιγραφόμενων. Η ίδια η Νάθενα τα κέντησε κατά την διάρκεια του εγκλεισμού μας λόγω  πανδημίας, μαζί με τις βοηθούς της και τις μοδίστρες του Εθνικού).

Απόσπασμα από το σημείωμα του Δημήτρη Λιγνάδη που εμπεριέχεται στο πρόγραμμα της παράστασης.

«Συλλαβή προς συλλαβή «διαβάσαμε» το αισχύλειο μέτρο στον στίχο, για να το αποδώσουμε σε ήχο. Στο μέτρο το ανθρώπινο».

Επερχόμενες παραστάσεις.

2\8 Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης

5-9\8 & 11-13\8 Υπαίθριο Θ΄έατρο Αττικού Άλσους

26\8 Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων, Καβάλα

30\8 Κατράκειο Θέατρο Νίκαιας

1\9 Θέατρο Δεξαμενής, Κορωπί

5-6\9 Θέατρο Πέτρας, Πετρούπολη

9-13\9 Σχολείον της Αθήνας- Ειρήνη Παππά

15-16\9 Θέατρο Βράχων- Μελίνα Μερκούρη- Βύρωνας

20\9 Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνα

22-23\9 Ευριπίδειο Θέατρο Σαλαμίνας

1-4\10 Σχολείον της Αθήνας-Ειρήνη Παππά