Το φθινόπωρο του 1962, ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Σαούντ παρακολουθούσε απογοητευμένος τα αιγυπτιακά στρατεύματα να εισβάλουν στην Υεμένη. Δέκα χρόνια νωρίτερα στην Αίγυπτο είχε πραγματοποιηθεί μια επανάσταση και υπό την ηγεσία του χαρισματικού της προέδρου Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ η χώρα μετατράπηκε από μια φιλική προς τους συμμάχους της μοναρχία σε δημοκρατία.
Ο Νάσερ άρχισε να εξάγει την αιγυπτιακή επανάσταση σ” ολόκληρη την Μέση Ανατολή σπέρνοντας τον τρόμο στις καρδιές των μοναρχών από τη Βαγδάτη έως τη Σαναά. Το 1956, το βασίλειο της Ιορδανίας σχεδόν έπεσε στα χέρια των προσκείμενων στο Νάσερ δυνάμεων. Το 1958 κατέρρευσε η ιρακινή μοναρχία. Την ίδια χρονιά, ο Νάσερ ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας ένωσης μεταξύ της Αιγύπτου και της Συρίας, θέτοντας τις βάσεις για μια παν-αραβική αυτοκρατορία. Οι Σαουδάραβες θέλοντας απεγνωσμένα να σταματήσουν το αιγυπτιακό σχέδιο, φέρεται ότι χρηματοδότησαν μια αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα κατά του Νάσερ και συνωμότησαν με στόχο τη διάλυση της συρο – αιγυπτιακής ένωσης.
Η αντεπίθεση από τη μεριά του Νάσερ ήταν απλά θέμα χρόνου. Έναν χρόνο μετά, μια ομάδα αξιωματούχων της Υεμένης, υποστηριζόμενοι από αιγυπτιακές μυστικές υπηρεσίες, οργάνωσε πραξικόπημα στη Σαναά, ανέτρεψε τη μοναρχία και εγκαθίδρυσε μια δημοκρατία. Ο έκπτωτος ιμάμης, Μουχαμάντ αλ – Μπαντρ, αποσύρθηκε σ” ένα ορεινό φρούριο μεταξύ των σιιτικών φυλών των Ζαΐντι στη Βόρεια Υεμένη – πρόκειται τις ίδιες φυλές από τις οποίες αναδύθηκε το κίνημα των Χούτι κατά τη δεκαετία του 1990 – και κήρυξε τον πόλεμο στη δημοκρατία.
Για τον Νάσερ, το πραξικόπημα στην Υεμένη ήταν μια ευκαιρία για να πυροδοτήσει μια επαναστατική αλυσιδωτή αντίδραση στον Περσικό Κόλπο η οποία ήλπιζε πως θα προκαλούσε την πτώση του Οίκου των Σαούντ. Οι Σαουδάραβες, τρομοκρατημένοι από την ιδέα της στρατοπέδευσης ενός εχθρικού αιγυπτιακού στρατού στην αυλή τους, αποφάσισαν να στηρίξουν τον ιμάμη προμηθεύοντάς τον αφειδώς με όπλα και χρυσό. Ακολούθησε ένας παρατεταμένος και δαπανηρός εμφύλιος πόλεμος ο οποίος τερματίστηκε με την αποχώρηση των αιγυπτιακών δυνάμεων μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών.
Αναμφίβολα οι Σαουδάραβες, καθώς παρακολουθούν την πτώση της κυβέρνησης της Υεμένης και την εξάπλωση της εξέγερσης των Χούτι, αισθάνονται ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται.
Φυσικά οι ρόλοι έχουν αλλάξει κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών. Τότε, ο εχθρός της Σαουδικής Αραβίας ήταν η Αίγυπτος του Νάσερ η οποία επιδίωξε να εκμεταλλευτεί την αραβική επανάσταση και να επεκτείνει την επιρροή της πάνω στα ερείπια των μοναρχιών που είχαν καταρρεύσει στη Μέση ανατολή. Σήμερα ο κύριος αντίπαλος των Σαουδαράβων είναι το σιιτικό Ιράν, το οποίο ελίχτηκε επιδέξια ανάμεσα στα συντρίμμια της Αραβικής Άνοιξης προσπαθώντας να κατασκευάσει έναν «σιιτικό άξονα» από τη Βαγδάτη έως τη Σαναά. Τώρα, όπως και τότε, το κύριο πεδίο μάχης είναι η Υεμένη, ένας εξαθλιωμένος τόπος η σημασία του οποίου απορρέει από τη γειτνίασή του με τη Σαουδική Αραβία και τα στενά Μπαμπ ελ Μαντέμπ που φράσσουν την Ερυθρά Θάλασσα.
Για ακόμη μια φορά, η παρέμβαση ενός αντιπάλου τους στην Υεμένη ανάγκασε τους Σαουδάραβες να αναλάβουν δράση. Η υποστήριξη του Ιράν προς τους Χούτι δεν μπορεί να συγκριθεί να με την εισβολή της Αιγύπτου στην Υεμένη αλλά το περιφερειακό πλαίσιο είναι ανησυχητικά οικείο. Αρχικά στο Ιράκ, έπειτα στη Συρία και τώρα στην Υεμένη, οι Σαουδάραβες παρακολουθούν ανήσυχοι το Ιράν να αυξάνει την επιρροή του εν μέσω χάους.
Την ίδια ώρα, η Αμερική, ο έμπιστος σύμμαχος των Σαουδαράβων και εγγυητής της εξουσίας τους, πραγματοποιεί διπλωματικά ανοίγματα προς τον εχθρό. Σ” αυτό το πλαίσιο, η υπό την ηγεσία των Σαουδαράβων επέμβαση στην Υεμένη αποτελεί μια έσχατη λύση – μία επίδειξη δύναμης τόσο προς την Ουάσινγκτον όσο και προς την Τεχεράνη.
Το τελευταίο διάστημα, αρκετοί διερωτούνται πως η κυβέρνηση Ομπάμα μπορεί να εναρμονίσει την υποστήριξή του προς το Ιράν στη μάχη του κατά του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ με την αντίθεσή της όσον αφορά τους αντιπροσώπους του Ιράν στην Υεμένη.
Στο τέλος, η κυβέρνηση Ομπάμα θα αναγκαστεί να επιλέξει εάν θα διευκολύνει τους ηγέτες του Ιράν εις βάρος των παραδοσιακών συμμάχων των Αμερικανών ή αν θα συνταχθεί με τους Σαουδάραβες και τους Αιγυπτίους εναντίον τους. Στο πλαίσιο μιας συνεκτικής στρατηγικής, η κρίση στην Υεμένη θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μέσο άσκησης πίεσης προς το Ιράν με στόχο την αύξηση των πιθανοτήτων για την επίτευξη μιας συμφωνίας στις εν εξελίξει συνομιλίες για τα πυρηνικά.
Η χάραξη μιας κόκκινης γραμμής από τους Αμερικανούς στην Υεμένη θα έδινε στους Ιρανούς το μήνυμα ότι η ανακούφιση από τις κυρώσεις εξαρτάται από το αν θα σταματήσουν να υποστηρίζουν τους βίαιους αντιπροσώπους τους στην Υεμένη, στο Ιράκ ή οπουδήποτε αλλού.
Ferris Jesse
Πηγή analitis.gr