*Του Παναγιώτη Μαμαλή

Αθήνα 12-20/03/2020

Κάποτε είχα διαβάσει ότι υπάρχουν δύο είδη αισιοδοξίας, η «απόλυτη αισιοδοξία» όπως εκείνη η θετική προσδοκία ότι ο ήλιος θα ανατείλει και αύριο, και η «έλλογη αισιοδοξία», προσδοκία ότι θα συμβούν καλά πράγματα αν ακολουθήσουμε έναν προσεκτικό σχεδιασμό και εργαστούμε σκληρά. Αυτήν ακριβώς την αισιοδοξία αισθάνομαι τώρα για το μέλλον της ζωής. Για να γίνει κάποιος έλλογα αισιόδοξος απαιτούνται θετικά οράματα για το μέλλον.

Στην περίοδο της μάστιγας του Covid-19 χρειαζόμαστε την «υπαρξιακή ελπίδα».  Πόσες φορές τα τελευταία χρόνια είχαμε ακούσει όρους όπως συλλογική ευθύνη, ατομική ευθύνη, κοινωνική συνείδηση, υποχρέωση, καθήκον  …ελάχιστα, είχαν μεγαλώσει γενιές με πλήρη άγνοια των όρων. Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα με βίαιο τρόπο που μας επέβαλλε ο Covid-19   όχι απλά τα μάθαμε έγιναν όροι επιβίωσης. Έπρεπε να πάψει η Βενετία να είναι μια υπέρμετρα για τις δομές μεγάλη πόλη για να γίνουν τα κανάλια της και πάλι γαλάζια, έπρεπε να μας σοκάρουν τα καμιόνια νεκροφόρες στους δρόμους της Ιταλίας για να σκεφτούμε το εφήμερο της ζωής και αν όλα όσα διεκδικούσαμε πριν λίγες μέρες έχουν αξία, έφθαναν λίγες μέρες επιβαλλόμενης αυτοπειθαρχίας και κατ’ οίκο περιορισμού για να αισθανθούμε την ανάγκη να μιλήσουμε στο τηλέφωνο και όχι να κάνουμε like η να στείλουμε ψυχρά μηνύματα, έφθανε να μάθουμε ότι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας πεθαίνουν μόνοι τους στα νοσοκομεία, χωρίς κανένα για να δούμε με άλλο μάτι τον παππού και τη γιαγιά. Μάθαμε ότι υπάρχει ο γείτονας, άγνωστος μέχρι τώρα ακόμα και αν μέναμε σε διπλανά διαμερίσματα…κατάλογος ατελείωτων αλλαγών και όλα αυτά μέσα σε λίγες μέρες, μέρες πανικού, απομόνωσης, με έντονη την εικόνα του θανάτου.

Η σημερινή κατάσταση που ζούμε είναι μια επαλήθευση ότι ο «φόβος σταματά όταν πραγματοποιείται».

Ας θυμηθούμε την περίοδο της πανούκλας η δυστυχία, η θλίψη, ο πανικός οδήγησαν τους ανθρώπους σε μορφές περισυλλογής για τη ζωή Ο θάνατος εκατομμυρίων τότε ήταν το εφαλτήριο της Αναγέννησης της ζωής των υπολοίπων.

Η επόμενη μέρα συνειδητοποιούμε ότι θα έχει ριζικές τροποποιήσεις και αλλαγές σε θέματα εργασιακά, επικοινωνίας, εκπαίδευσης.

Σίγουρα το επόμενο διάστημα θα αναλωθούμε στο να γράφουμε διάφορα για το μέλλον…σίγουρα θα βρεθεί ο σύγχρονος Καμύ που θα γράψει για τις μελλούμενες γενιές το «Corona-virus» η o αντίστοιχος  Μάρκες  με το «Έρωτας στα χρόνια του Corona-virus».

Έχουμε όμως αναλογισθεί ότι αυτές τις μέρες στον περισσότερο κόσμο έχουν κλείσει τα σχολεία και το σημαντικό, δεν ξέρουμε τη διάρκεια του μέτρου. Γεγονός που είχε να πραγματοποιηθεί από τον Β’ Παγκόσμιο. Και εδώ επιτρέψτε μου παρατηρώ ένα μεγάλο λάθος.

Παρακολουθώ με δέος ένα ολόκληρο σύστημα Εκπαιδευτικά ιδρύματα-σχολεία- υπουργεία –φροντιστήρια ,αγχωμένοι γονείς να βρίσκουν, να προτείνουν άκριτα μεθόδους διδασκαλίας για να μη χαθεί η ύλη, το μέλημα είναι η διδασκαλία (η υποχρέωση) και όχι αν και πως τα παιδιά μαθαίνουν. Στο καινούργιο μοντέλο εκπαίδευσης που βίαια επιβάλλεται και θα το χρησιμοποιήσουν ως ανειδίκευτοι εργάτες οι καθηγητές που στην πλειοψηφία μας είμαστε ψηφιακά αναλφάβητοι ο όρος «παιδεία» είναι ανύπαρκτος.

Τα φοιτητικά χρόνια του Νεύτωνα συνέπεσαν με την μεγάλη πανούκλα του Λονδίνου, το πανεπιστήμιο έκλεισε, για δύο χρόνια ο Νεύτωνας παρέμεινε εσώκλειστος στο σπίτι του, τότε σταμάτησε να μαθαίνει, είχε όλο το χρόνο να σκεφτεί και δημιούργησε σταθμούς για την ανθρώπινη εξέλιξη. Ήταν αυτό που κατατρέχει όλους τους μεγάλους οραματιστές… μαθαίνω, σκέφτομαι, δημιουργώ.

Σκεφτόμουν βλέποντας την προσφορά για on-line από διάφορους οίκους εκατοντάδων βιβλίων- τις δεκάδες εξαιρετικές θεατρικές παραστάσεις που μπορεί να παρακολουθήσει κάποιος δωρεάν, τις περιηγήσεις στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου,  αν ήμουν υπουργείο παιδείας δεν θα πανηγύριζα για τη λειτουργία μιας πλατφόρμας που θα εξαντληθεί στην εκμάθηση του επόμενου κεφαλαίου μιας άυλης ύλης αλλά γιατί θα εύρισκα τρόπους τα παιδιά της generation Z στον άπλετο ελεύθερο – λόγω των δεδομένων συνθηκών – χρόνου τους να μάθουν για τον κόσμο με τρόπους out of the box και να δημιουργήσουν (πρωτότυποι διαγωνισμοί συγγραφής- εκτέλεση πειραμάτων- διαγωνισμοί γνώσεων, κ.α )

Θα μελετούσα και θα συνεργαζόμουν με εκπαιδευτικά προγράμματα της ΝΑΣΑ, της ΜΙΤ για ν’ ανακαλύψουν τα παιδιά τις δεξιότητές τους, τέτοιες ενέργειες συντηρούν προβάλλουν και εξελίσσουν μια Πολιτεία σε περίοδο κρίσης

Δεν συνειδητοποίησαν οι αρμόδιοι ότι το θέμα δεν είναι μόνο  η διεκπεραίωση μιας ύλης αλλά ότι ο δέκτης- μαθητής  έχει αλλάξει πλήρως την καθημερινότητα του, επομένως και η οποιαδήποτε προσφορά πρέπει να προσαρμοσθεί στις νέες συνθήκες.

Είμασταν σε μια  δύσκολη περίοδο για την πορεία της εκπαίδευσης, τα τελευταία χρόνια απευθυνόμαστε σε μια γενιά που αναζητούσαμε  τη μαθησιακή της συμπεριφορά μια και η εκθετική εξέλιξη των επιστημών -τεχνολογιών έχει κατά πολύ αλλάξει τη δομή σκέψης, ελάχιστοι από τους εκπαιδευτικούς το είχαμε συνειδητοποιήσει, ελάχιστοι σε σχέση με το όλον αναζητούσαμε και πειραματιζόμαστε σε νέες μορφές διδασκαλίας  και ήρθε ξαφνικά η μέρα της «Πλατφόρμας» και βρεθήκαμε απροετοίμαστοι.

Όπως και στο απλό προϊόν της μάσκας υπάρχει παγκόσμια έλλειψη διότι κανείς δεν το έκρινε σημαντικό ώστε να υπάρχει απόθεμα, έτσι και η εκπαιδευτική κοινότητα στο ελάχιστο είχε κρίνει σημαντικό  το να υιοθετήσει και να εκπαιδευθεί σε νέες μορφές διδασκαλίας…απλά και σύνθετα πράγματα που μετράνε τελικά το ίδιο στην εξέλιξη της ζωής.

Κάποιες κοινωνίες ίσως ήταν έτοιμες και να έχουν την απόλυτη αισιοδοξία, εμείς στην κατάσταση ως χώρα που είμαστε πρέπει να δημιουργήσουμε την «έλλογη» αισιοδοξία, δηλαδή,όραμα, προσεκτικό σχεδιασμό, σαφή στοχοθεσία και ιδιαίτερο πάθος για την εφαρμογή .

Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε  εμείς που καλούμαστε να εκπαιδεύσουμε τη νέα γενιά με τις νέες τεχνολογίες είναι να της  δώσουμε να καταλάβει ότι πλέον το σημαντικό δεν είναι για κάποιον το να «μάθει» αλλά το «να ρωτάει» έτσι θα διαμορφώσουμε πολίτες του μέλλοντος  που θα αναζητούν και θα διαμορφώνουν τεχνολογία εύρωστη και ωφέλιμη, πριν αύριο και αυτοί της παραδώσουν τον απόλυτο έλεγχο των πραγμάτων και της ζωής τους και επαναληφθούν τα λάθη του σήμερα.

Ένα είναι σίγουρο, η ζωή μας θα χαρακτηρίζεται πλέον Π.Covid-19 και Μ.Covid-19.

*Παναγιώτης Μαμαλής

Μαθηματικός

Λεόντειο Λύκειο Αθηνών